Stage en bezinning Perú: de preview! (01.05.10)
Alles wat er de voorbije 5 maanden in Guatemala gebeurd is, heeft vooral mentaal veel energie gekost. Hierbij ben ik nog meer tot het besef gekomen dat ik de ingeslagen richting definitief wil, alle ingredienten zijn aanwezig om in de toekomst een mooie droom te verwezenlijken. Voor me echt langdurig te binden wil ik alle ideen toch even vanop afstand laten bezinken. Zo groeide het plan om poreso! even te helpen in Peru. Een laatste check, nu heb ik de kans nog, en deze ‘andere’ ervaring en nieuwe kennis zal ik in de toekomst goed kunnen gebruiken. Eind 2008 had ik bij hen in Alotenango-Guatemala mijn eerste groentetuin-ervaring. Sinds januari 2009 werken zij in afgelegen bergdorpjes in Peru. (www.poreso.org). Het plan: hun lokale lerares assisteren, of maw. ‘s maandags de berg op (4000m), en maar tegen het eind van de week terug naar beneden. Back to basic bezinnen dus, dit wordt een intense belevenis. Voor poreso! is de benefiet vorig jaar gehouden. Na een lang proces bleek het beter om het opgehaalde geld in Peru te besteden aan een nieuwe groentetuin in een ander dorp. Iets waar ik vanaf morgen zelf getuige van zal kunnen zijn…
Kennismaking met proeftuin en lerares (06.05.10)
In Peru verblijf ik nabij het heilige vallei-stadje Urubamba (2600m). Gisteren was het zover: na enkele dagen te acclimatiseren kwam het eerste bezoek aan Inquilpata. Dit dorpje ligt op een hoogvlate van 3500m, ingesloten tussen besneeuwde bergen. Hier is het klimaat nog vrij zacht, het is nog niet te afgelegen, en men spreekt nog Spaans. De ideale locatie om te experimenteren voor wat al dan niet mogelijk is hogerop in de minderbeschermde dorpjes waar Poreso! werkt. In Inquilpata worden enkel aardappelen en mais verbouwd. Hier zijn vele andere teelten mogelijk, maar de kennis en ervaring ontbreekt nog. Poreso! werkt samen met de lokale school: sinds 1,5 jaar krijgen de 10-12 en 13-15-jarigen in 2 groepen les over de teelt van andere groenten. Ook de ouders zijn erg geïnteresseerd. De les bestaat steeds uit een stukje theorie, aangevuld met praktijk. De beschutte teelt of zaadkieming in serretjes van zelfgemaakte adobe-stenen opent veel perspectieven voor dit gebied. Heel leerrijk en inspirerend om Jolanda na lange tijd weerom in actie te zien! Hier vond ook een warme kennismaking plaats met Brigida, de Peruaanse lerares waarmee ik ga samenwerken. Wij zullen elkaar goed leren kennen: maandag om 5u vertrekken wij voor de eerste keer enkele dagen naar 2 afgelegen dorpjes boven de 4000m, een unieke leefervaring waar ik sterk naar uitkijk.
Leven en groenten kweken 4000m hoog (14.05.10)
Sinds deze week vergezel ik Brigida, de Peruaanse lerares van poreso! naar afgelegen dorpjes. Enkel maandag (en vrijdag) gaan er (vracht)wagens naar boven om oa. leraren naar scholen in deze conmmunes te brengen. Na 2u klimmen kwamen we in Sacicancha, een dorp met zo’n 50 families. De mensen overleven hier echt van wat ze terplaatse voortbrengen: huisjes van adobe en zelfgemaakte kleren van lama-en schapenwol. Het is nu droog seizoen, overdag wordt het hier heet. Vanaf de zon zakt is het hier vrieskoud, en het schoeisel is hier sandalen… Door de extreme temperatuurverschillen, wind en felle zon, zijn de wangen vele kinderen hier pijnlijk gebarsten. Je ziet hier ook kinderen zonder schoenen rondlopen. En tijdens het regensyzoen kan het hier weken aan een stuk regenen… Het enige wat de mensen hier tot voor kort verbouwden waren aardappelen. De cavia’s, die ze in hun huis kweken, zijn de feestmaaltijd. De brandstof is lamastront, wegens geen begroeiing. Sinds meer dan een jaar probeert Poreso! dit eentonige voedingspatroon te doorbreken via serretjes waarvoor de dorpelingen zelf de adobe-stenen maken. Adobe heeft heel isolerende eigenschappen. Er wordt ook buiten geëxperimenteerd met planten van zaden die binnen ontkiemen. Voor de dagelijkse opvolging zoals water geven ed. werkt poreso steeds met lokale verantwoordelijken. Zij toonden mij apetrots hun ‘verwezenlijkingen’. De komkommers liepen op hun einde maar hadden een grote oogst gegeven, een waar feest hier. En buiten groeien er op dit moment honderden kolen…
Ook het overnachten is hier een avontuur. Om 6u is het aardedonker, en na een deugddoende maaltijd was het bedtijd. Het klokje rond slapen was geen enkel probleem… Daarna een wandeltocht van 2,5u naar het volgende dorp Chaypimayo. Onderweg kom je de vrouwen tegen die hun lama’s en schapen laten grazen. In Chaypimayo draagt het grootste deel van de schoolgaande meisjes net als hun moeders de traditionele klederdracht. Kleurrijk en handig, die zonnehoedjes. Ze hebben ook steeds alles rond zich in hun ‘rugzak’… Poreso! richt zich op bio-groenteteelt in schoolverband. De kinderen leren wel een beetje spaans, maar de voertaal is Quechua. De les van Brigida bestaat steeds uit een klein stukje theorie, aangevuld met praktijk. Ook hier werden deze keer komkommers en sla geplant van eigen gekiemde zaden. Na de les was het tijd voor de 3u durende afdaling te voet naar het dal…
Ook de ouders zijn heel betrokken. Voor hen geeft Jolanda regelmatig workshops, met het idee daarna thuis aan de slag te kunnen. Morgen ga ik mee naar zo’n workshop in Sacicancha. Ik kijk ook al uit naar de 34 km. afdaling terug met de fiets… Het leven hier op 4100m is echt zwaar, heel puur nog in harmonie met de natuur. De intensieve samenwerking tussen alle mensen daarboven is merkwaardig, mooi, en echt nodig om daar te kunnen overleven… Poreso! is ondertussen ook bezig met het opzetten van een tuin in een volgend dorp. Dit werd mogelijk door ons benefietgeld van vorig jaar. Binnenkort op ‘bezoek’ hier, verslag volgt…
Schoolfeest op grote hoogte. (20.05.10)
Dinsdag 18 mei bestond de school in Chaypimayo 23 jaar: geen les over groenteteelt vandaag, wel een kleurrijk feest. Dit dorpje telt 60 families. Ook de kinderen, leraren en enkele ouders van de omringende dorpen waren aanwezig, een ware volksverhuizing in de bergen. De 3 klasgroepen dansten en zongen, en voor de gelegenheid droegen nu ook jongens, vaders en de leraren de traditionele klederdracht. Na de dansjes of speeches van kinderen uit de andere dorpen was het tijd voor de (aardappel) maaltijd, zoals steeds buiten klaargemaakt. Poreso! wil de ouders graag aanleren hoe de nieuwgeteelde groenten te bereiden. Daarom willen ze voor deze school een keuken installeren: een primeur die met groot applaus toegejuigd werd. Pittig detail: dit dorp en deze school beschikken nog niet over elekticiteit. Door de bewolking en een briesje was het hier vrij koud. Om het warm te houden heb ik deze mooie dag ‘al gangsterend’ doorgebracht.
Maandelijkse workshop ouders is ook steeds dorpsfeest. 27.05.10
Omdat ook de ouders nauw betrokken willen zijn bij het tuinbouwgebeuren geeft Jolanda hen maandelijks een snelcursus. Tijdens deze workshops doen zij in de praktijk wat hun kinderen leren binnen schoolverband. Normaalgezien is bijna het hele dorp aanwezig, zo gaat het werk ineens snel… Deze week was Sachicancha aan de beurt. Deel 1 bestond uit het uitplanten van komkommerplantjes gezaaid door hun kinderen. Anderen zaaiden opnieuw oa. Nederlandse boerenkool in zaaibakjes.
Ook met de ouders werden Afrikaantjes of stinkerdjes gezaaid in Potjes. Door deze eigenschap zullen ze als volgroeide plantjes schadelijke insecten verdrijven op het buitenveld.
Na het werk geeft poreso! steeds een kleine snak. Voor deze mensen is limonade en een banaan heel ongewoon. Voor huiswaarts te keren werden de kooltjes van het buitenveld geoogst. Alles wordt steeds verdeeld onder de ouders. Zij verwerken alle bladeren tot een soort pap die ze dan bij hun aardappelen eten. Het feest kan dus thuis nog een tijdje doorgaan…
Volgende week zal ik het hebben over de levensomstandigheden. Een klein voorsmaakje: mensen in de bergen proberen bij te verdienen door te weven. 100% Artisanaal: wol van eigengekweekte Lama’s of schapen, gekleurd met kruiden, beestjes,… die ze terplaatse vinden. 1 poncho, tafelkleed, of bedsprei maken is maanden werk voor meerdere mensen.
Door de grote concurrentie krijgen deze mensen hun weefsels bijna niet verkocht, of maanden werk moet weg aan dumpingsprijzen. Ook hierbij probeert poreso! te helpen door het zoeken van afzetmarkt in Nederland. Hiervoor zijn ze ook met sleutelhangers begonnen. Meer info en bestellen: http://poreso.org/Peru_Sasicancha_Fashion.html Een muts met mijn naam ingeweven is alvast in de maak! Werktijd: 1 à 2 weken. Kost: 10€. (ik regel het graag voor je!)
Heilige vallei: vriendelijk en veilig. (10.06.10)
De vriendelijke en open houding van de Peruanen zal me lang bijblijven. Guatemalteken zijn meer achterdochtig door alle wantoestanden en het veelvuldige geweld. Peru is veel veiliger. Je kan hier ‘s nachts gewoon over straat lopen zonder te moeten vrezen voor je leven, zelfs in de steden… In de afgelegen Peruaanse bergdorpen zijn de mensen arm maar ze (moeten over)leven in harmonie met de natuur en elkaar, maw. aardappelen, adobe-constructies, schapen, lama’s en weven. Het gewone gangetje gaat hier trager. Door de drukkende hoogte en omdat alles! overlegd wordt in dorpsvergaderingen waar de dorpspresident nog heel veel te zeggen heeft. Voor het maken van de adobe-stenen en de tuinkassen van Poreso! wordt vb. een algemene werkdag gehouden waarop het hele dorp aanwezig is.
Ook in het meer ontwikkelde dal is het leven vrij rustig en eenvoudig. Hier wordt vooral aan traditionele landbouw gedaan. De laatste maand lag overal mais te drogen op het veld. Van zonsopgang tot donker zag je de mensen mais ontkolven voor hun zelfgemaakte tentjes. Hier slapen ze om over hun oogst te waken. Door de watersnood in januari is de oogst wel veel kleiner dan anders. Op dit moment staken de boeren omdat de regering forse taksen heft op irrigatiewater waarmee ze de schade van de watersnood deels willen herstellen… Gevolg: het hele land ligt plat door versperde wegen met stenen, bomen ed. (foto genomen in Cusco)
In de 3 groentetuinprojecten gaat het goed. De kassen staan vol met komkommers, kolen, sla, rapen en tomaten. Buiten is er ajuin,bonen en (bloem)kool uitgeplant en radijs gezaaid. Hier helpen de plastiek kappen heel goed tegen de kou’s nachts en tegen felle zon overdag. Voor de kinderen is er eerst steeds een stukje theorie.Tijdens de snak na het werk zitten jongens en meisjes steeds aan hun eigen kant . Dit nemen ze over van hun ouders.
Eind van een prachtige tijd (20.06.10)
Peru was een prachtige ervaring. Het mooie land, de gastvrije mensen, het pure maar hele harde bergleven dat ik telkens mocht ervaren samen met de lokale lerares in de afgelegen berggemeenschappen, de nieuwsgierige ouders, de lessen groenteteelt en de omgang met de kinderen, ‘s avonds samen koken, al slapen om 7u, de mooie wandelingen tussen de dorpen… Bedankt Jolanda en Simone voor al deze mooie en leerrijke ervaringen. Jullie gastvrijheid en open houding, ook als stichting, is inspiratie die ik in mijn hart draag. Meer info op www.poreso.org
